Ebeveynin ödevle imtihanı

EBEVEYNİN ÖDEVLE İMTİHANI…

Okul hayatının vazgeçilmez zorunluluklarından birisidir ödevler. Zamanında ve dikkatle yapılması gereken bu görev hem öğretim hem de sorumluluk gelişimini destekleyen yönüyle önemli bir eğitim aracıdır.

Ödevler aynı zamanda, anne-babalar ve çocukları arasındaki önemli bir çatışma alanıdır. Özellikle dönem başlarında ve küçük sınıflarda ödev yapmama sorunu her zaman gündemde olan sıcak bir konudur.

Bu yazımızda çocuklarınızın ödev alışkanlığını geliştirmede sizlere yardımcı olacağına inandığımız çeşitli püf noktalarını paylaşacağız.

ÖDEV YAPMA ALIŞKANLIĞININ GELİŞİMİNDE AİLENİN ROLÜ

4 Temel Prensip

1. Ev ödevlerine öncelik verin.
2. Ev ödevlerini olumlu bir deneyim haline getirin; ödeve sevgi, ilgi, bağımsızlık, eğlence ve otokontrol gibi olumlu yaşantıların eşlik etmesini sağlayın.
3. Ödevleri organize olma becerilerini ve etkili çalışma alışkanlıklarını geliştiren bir araç olarak değerlendirin.
4. Ev ödevleri için bir kurallar dizisi oluşturun, kurallara uyulmadığında gerçekçi yaptırımlar uygulayarak, sorumluluğu yerine getirmemenin sonuçlarıyla yüzleşmesini sağlayın.

EV ÖDEVLERİNE ÖNCELİK VERİN

• Bir çalışma rutini oluşturun. Çocuğunuzun çalışmalarını günün aynı saatinde ve belirli bir yerde yapmasını sağlayın. Çalışma rutini oluştururken anne, baba ve çocuklarla birlikte ev içi diğer faaliyetleri de (TV izleme, ziyaretler vb.) dikkate alın.
• Çocuğunuzun hangi zaman diliminde dikkatini daha iyi topladığını gözleyin. Ödevler için en ideal zaman okuldan döndükten sonra 1 saatlik dinlenmeden sonraki zaman dilimidir.  Ödevler fiziksel ve ruhsal olarak uykuya hazırlığın başladığı 21:00’dan sonraya bırakılmamalıdır.
• En doğru çalışma zamanı, tüm teknolojik aletlerin kapandığı ve mümkünse tüm aile bireylerinin bir çeşit çalışma halinde olduğu bir zaman dilimidir. Babanın gazete, annenin dergi okuduğu, kardeşin de kendi odasında resim yaptığı (bu olanaksızsa ödev zamanında küçük kardeş anne tarafından kitap okuma, resim yapma vb. aktivitelerle desteklenmelidir) bir zamanda ödev yapmak çocuk için daha kolay olabilir. Tüm aile bireyleri TV izlerken tek başına çocuğun ödev yapmasını beklemek doğru değildir. Okuma faaliyeti yapılamıyorsa bile en azından çocuk için cezbedici aktivitelerden bir süreliğine uzak durulabilir.
• Bazı çocuklar kendi odalarında çalışmayı tercih ederken özellikle küçük çocuklar anne veya babanın yakınında çalışmayı daha keyifli bulabilirler. Çocuklara bir süreliğine böyle bir destek sunmak ödevle ilgili olumlu duygular geliştirmelerine yardımcı olacaktır.

EV ÖDEVLERİNİ OLUMLU BİR DENEYİM HALİNE GETİRİN

• Ödevlerde destek olun, düzenli yapılan ödevleri sözel olarak ödüllendirin.
• Sürekli eleştiren ve düzeltmeye çalışan bir tutumdan uzak durun.
• Ne zaman, nerde ve nasıl ödev yapacağına ilişin seçenekler sunun.
• Ödevleri tamamlaması için çocuğunuzu cesaretlendirin, bu yaklaşım kendinden memnun olma duygusunu uyandırarak, öğrenme işleriyle ilgili bir kontrol duygusu sağlayacaktır.
• Çocuğunuza istediği ödevden başlaması konusunda alternatifler sunun, bazı çocuklar önce türkçe ödevini bitirmeyi tercih ederken bazıları önce matematikten başlamak isteyebilir.
• Çocuğunuz konuyu sıkıcı buluyorsa dinlenmesi için kısa aralar verin, 5 problem sonrası 5 dakika dinlenme gibi.
• II. kademe ve lise öğrencileri için dönem dönem grupla birlikte çalışmayı teşvik edin.
• İyi bir dinleyici olmaya çalışın, anlamakta zorluk çektiği konularda sabırla çocuğunuza yardımcı olun.
• Ödevi asla bir ceza yöntemi olarak kullanmayın.
• Henüz yeni öğrenilen bir konuyla ilgili çocuğunuzu test edin, araba kullanırken ufak sorular sorarak başlayabilirsiniz.
• Başarılı bir öğrenci olması için yapılması gerekenler hakkında çocuğunuzla beyin fırtınası yapın.

ÖDEVİ OTOKONTROL BECERİSİNİ GELİŞTİREN BİR ARAÇ OLARAK DEĞERLENDİRİN

• Okuldan gönderilen ödevleri mutlaka kontrol edin, çocuklar bazen bugün ödev verilmedi gibi bir bahaneye başvurabilirler.
• Belli bir sürece yayılan ödevleri küçük parçalara ayırın, malzemelerin temin edilmesi, genel bir taslak oluşturma, ödevin bir kısmını tamamlama vb.
• Proje ve performans gibi yaratıcı düşünmeyi harekete geçiren ödevlerde kesinlikle fikir veren ve ödevi sahiplenen kişi siz olmayın. Konu ne olursa olsun, ödevler çocuğunuzun yaş seviyesi dikkate alınarak verilmiştir, değerlendirme de buna göre yapılacaktır. İzin verdiğinizde, dinlediğinizde, destek olduğunuzda hemen her çocuk kendi fikrini ortaya koyacaktır. Çocuğun sahiplenmediği, fikir ileri sürmediği, katılım göstermediği ödevin hiçbir faydası olmaz. Aksine annenin yönlendirmesiyle, mükemmeliyetçi bir yaklaşımla hazırlanan ödevler çocuk tarafından hoş olmayan duygularla deneyimlenecek ve anneyle çatışmayı körükleyecektir.
• Çocuğunuzdan yapılması gereken ödevin ne kadar zaman alacağını tahmin etmesini isteyin, özellikle belirli bir zamanı kapsayan ödevler için aşama aşama nelere ihtiyaç olduğu, nasıl yapılacağı ve her bir aşamanın ne kadar süreceği konusunda beyin fırtınası yapın. Bu yaklaşımlar ödevin çocuğun gözünde büyümesini engelleyecek, kontrol duygusu uyandıracak ve anneden gelen olumlu destek anne-çocuk ilişkisini güçlendirecektir.

GÜNLÜK BİR PLAN OLUŞTURMASI KONUSUNDA ÇOCUĞUNUZA YARDIMCI OLUN

• İlköğretim öğrencileri için günlük plan okuldan döndükten sonra biraz dinlenme, yemek, ödev, okulla ilgili diğer çalışmalar ve oyun-eğlence şeklinde bir sırayı takip etmelidir.  Bu düzenin dışında çalışabilen öğrenciler olabilir fakat genel olarak izlenmesi gereken en verimli düzen bu şekildedir.
• Düzenli ve planlı çalışmak dikkat süresini de arttıracaktır. Bu süre başlangıçta kısa iken (1. sınıf 15 dk, 2. sınıf 20 dk ), çocuk belirli bir plana uymaya alıştıktan sonra kendiliğinden uzayacaktır. Her 30-40 dk. çalışmanın ardından verilecek kısa bir mola, sıkılmadan kaynaklanan dikkat sorunlarını azaltacaktır.

MELİKE İLERİSOY
Uzman Klinik Psikolog